به گزارش مشرق، «هادی غلامحسینی» در یادداشت روزنامه «جوان» نوشت:

نتیجه ۱۰ سال اجرای سهام عدالت آن شد که نیمی از سهام به تملک دولت درمی‌آید و الباقی‌اش برای ۵۰میلیون مشمول طرح است زیرا دولت معتقد است که نیمی از اقساط سهام عدالت برای آزادسازی طرح هنوز به خزانه پرداخت نشده است.

در حالی که کارشناسان اقتصادی تاکنون دهها بار خواستار انتشار جزئیات و مبنای حسابداری سهام‌عدالت شده‌اند، سازمان خصوصی‌سازی باز هم به بیان مطالبی بسیار کلی از طرح سهام عدالت اکتفا کرده و مدعی شده است ارزش سهام عدالت واگذاری به مشمولان، به حدود دو برابر زمان واگذاری افزایش یافته و در این بین از آنجایی که ارزش کنونی سهام عدالت یک میلیون تومان برآورد شده است به نظر می‌رسد دولت برای تسویه سهام عدالت ارزش روز را مدنظر قرار داده زیرا اگر ارزش سال پایه واگذاری مدنظر بود (۵۰۰هزار تومان) تاکنون تمامی اقساط دولت از محل سود شرکت‌ها پرداخت و سهام عدالت از چنبره برخی از مدیران دولتی رهایی می‌یافت. 

به گزارش «جوان» ارزش کنونی سهام عدالت در حدود ۵۰میلیون مشمول سهام عدالت، ۵۰هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و مبنای این برآورد تقریبی، سامانه‌ای است که دولت برای مشمولان سهام عدالت راه‌اندازی کرده است. در این سامانه به مشمولان سهام عدالت اعلام می‌شد که به‌طور مثال، تاکنون از محل سود سهام عدالت ۵۰۰هزار تومان پرداخت شده و برای آزادسازی سهم باید ۵۰۰هزار تومان دیگر واریز کنید، با این توضیح مشخص شد که ارزشگذاری برای سهام عدالت در حدود یک میلیون تومان تخمین زده شده است. 

برابری سهام عدالت با شستا

در این بین، اگر چه دولت جزئیات حسابداری و مبنای ارزشگذاری سهام عدالت را تاکنون منتشر نکرده است، اما مقوله روش و زمان ارزشگذاری سهام عدالت بسیار مهم است، زیرا هر یک از این فاکتورها می‌تواند سرنوشت متفاوتی را برای دارایی که مشمول بیش از ۶۰ شرکت مشمول سهام عدالت می‌شود و ارزش آن در حدود ۵۰هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود را تغییر دهد. (برای درک بهتر ارزش سهام عدالت باید گفت: به نظر می‌رسد سهام عدالت با ارزش دارایی‌های شرکت سرمایه‌گذاری سازمان تأمین اجتماعی (شستا) برابری می‌کند، ولی در برابر ۱۸۰۰۰هزار میلیارد تومان ارزش دارایی‌های احصا شده دولت رقم قابل ملاحظه‌ای نیست.)

قید مهم در سهام عدالت

در جریان طرح سهام عدالت مقرر شد با هدف توزیع عادلانه ثروت و رفع فقر، بخشی از دارایی‌های دولت در بخش شرکت‌های دولتی به مشمولان سهام عدالت تخصیص یابد، منتها آزادسازی طرح سهام عدالت با این مشخصه و قید همراه شد که تا ۱۰سال از محل سود شرکت‌های سهام عدالتی باید به میزان ارزش سهام عدالت به خزانه دولت واریز شده و سپس سهام آزادسازی شود. مشکل اینجاست که زمان ۱۰ ساله سهام عدالت به اتمام رسیده است و در حالی که مبنای حسابداری طرح مشخص نیست، دولت دوازدهم به یکباره مدعی شده است که طی ۱۰ سال گذشته فقط نیمی از اقساط دولت بابت آزادسازی سهام عدالت پرداخت شده و بخش اعظمی از مشمولان طرح برای آزادسازی سهام باید در حدود ۵۰۰هزار تومان دیگر به حساب دولت واریز کنند. 

سهام عدالت هر فرد یک میلیون تومان با ۵۰۰ هزار تومان بدهی!

به بیان دیگر ارزش سهام عدالت را دولت دوازدهم برای هر فرد یک میلیون تومان در نظر گرفته که اگر این عدد را در ۵۰میلیون مشمول سهام عدالت ضرب کنیم مجموع ارزش سهام عدالت در حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان می‌شود که بنا به ادعای مسئولان گویی طی ۱۰ سال گذشته از محل سود شرکت‌ها فقط در حدود ۲۵هزار میلیارد تومان به خزانه دولت واریز شده است و سهام تا آزادسازی کامل ۲۵هزار میلیارد تومان دیگر فاصله دارد. حال چون زمان ۱۰ساله اجرای طرح به پایان رسیده، پس مشمولان طرح یا باید به طور تقریبی ۵۰۰هزار تومان هر یک به خزانه دولت واریز کنند یا دولت نیمی از سهام عدالت را تملک می‌کند. 

زمان و نحوه ارزشگذاری مسئله این است

در این بین نکته قابل تأمل آن است که زمان و نحوه ارزشگذاری سهام عدالت برای محاسبات حسابداری را دولت به وضوح مشخص نمی‌کند و برای بسیاری از کارشناسان اقتصادی سؤال است که چه‌طور ممکن است سهام عدالت در ۱۰ سال گذشته سالانه به‌طور میانگین ۱۰درصد سود هم نداده است، تا امروز کل طرح بدون هرگونه بدهی به دولت آزادسازی شود. این در حالی است که بسیاری از شرکت‌های مشمول سهام عدالت جزو شرکت‌هایی ارزنده هستند که در فرصتی دیگر به طور جزئی صورت‌های مالی و عملکرد آنها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در این میان دولت یازدهم که در آزادسازی سهام عدالت ناکام بود، در دولت دوازدهم وعده واریز سود سهام عدالت را به حساب مشمولان طرح ارائه داد که تاکنون این وعده عملیاتی نشده است و وعده ارائه سود در شرایطی ارائه می‌شود که مسئولان سازمان خصوصی‌سازی مدعی هستند زمان ۱۰ ساله اجرای طرح به پایان رسیده است و از طرفی نیمی از اقساط دولت برای آزادسازی طرح پرداخت نشده است.

از طرف دیگر سازمان خصوصی‌سازی نیمی از سود سهام عدالت را باید به حساب مشمولان طرح واریز کند، زیرا فی‌الحال مالکیت نیمی از سهام عدالت برای ۵۰میلیون مشمول سهام عدالت و نیمی دیگر برای دولت است. در شرایطی صورت وضعیت سهام عدالت همچنان مبهم است که سازمان خصوصی‌سازی در رابطه با سهام عدالت پیوسته از زیر بار انتشار جزئیات حسابداری، روش و زمان کشف قیمت و ارزش سهام عدالت شانه خالی کرده است و با هر توضیح بیش از پیش بر ابهامات افکار عمومی در رابطه با سرنوشت سهام عدالت می‌افزاید. 

صداوسیما در گزارشی آورده است که سازمان خصوصی‌سازی تأکید کرد: بنابر اعلام سازمان خصوصی‌سازی، همه محاسبات به ارزش مقطع واگذاری انجام یافته است، بنابراین طبیعتاً ارزش روز سهام واگذار شده بیشتر از ارزش مقطع واگذاری و تقریباً دو برابر این ارزش است. 

از ۴۹میلیون نفر مشمول دریافت سود سهام عدالت ۴۷میلیون نفر در قید حیات هستند که حدود ۴۰میلیون نفر از آنها شماره شبای حساب بانکی خود را برای دریافت سود سهام عدالت در سال مالی ۱۳۹۵ در سامانه سهام عدالت وارد کرده‌اند و دولت قصد دارد تا پایان سال‌جاری نخستین مرحله سود سهام عدالت در این دولت را به حساب مشمولان واریز کند.